Uchwała nr 7 2007 csb

Uchwała Nr 7/RJK/07 z dn. 8-12-2007 r. w sprawie alternacji ó : o, ruchomego e, labializacji, występowania ë po spółgłoskach tylnojęzykowych, wargowych i miękkich, oboczności – i || – e w niektórych przypadkach rzeczowników żeńskich pochodzenia obcego


1. ó i o przed n (Nr 7/07/1)

Przed spółgłoską n znajdującą się na końcu wyrazu (w wygłosie) należy pisać ó, natomiast przed spółgłoską n pojawiajacą się w środku wyrazu (w śródgłosie), czyli w przypadkach zależnych, winno się pisać o, np. trón : tronu, región : regionu, strón : strona, mión : miono.

2. Mark czy Mareka? (Nr 7/07/2)

W odmianie rzeczowników męskich nie występuje tzw. e ruchome. Proponuje się zatem model: Mark, Marka, Markòwi, Marka, Markã, Markù lub Marek, Mareka, Marekòwi, Mareka, Marekã, Marekù.

3. Labializacja (Nr 7/07/3 oraz Nr 7/09)

W piśmie po spółgłoskach tylnojęzykowych k, g, h, ch, wargowych p, b, m, w, f , w pozycji po samogłosce i w nagłosie samogłoski o, u ulegają labializacji, którą należy zapisywać ukośną kreską z lewej do prawej nad literą ò, ù, np. kòło, gòsc, chòri, pòdac, bòlec, mòwa, wòlny, gùla, chùsta, fùter, ùchò, òkno.

Samogłoski o oraz u na początku wyrazów, po spółgłoskach dwuwargowych oraz wargowo-zębowych p b m w f twardych i po spółgłoskach tylnojęzykowych twardych k g h ch wymawia się dwugłoskowo (labializuje) i dlatego litery je oznaczające należy kreskować z lewa w prawo.

Nie dotyczy to dwugłosek (dyftongów) au, eu, najczęściej pochodzenia greckiego i łacińskiego (w wypadku au).

RJK dopuszcza  labializację fakultatywną w:

1. członach geo-, hipo-, ko-/kon-/kom-, neo-, oo-,  opto-, oro-, orto-, reo-, teo;

2. pewnych wyrazach zapożyczonych i nieprzyswojonych przez Kaszubów, jak np. abulia, dekoder, demodulacjô, homologacjô, kodek.

Tym samym uszczegóławia się punkt 3. Uchwały Nr 7/RJK/07 z dn. 8-12-2007 r.

4. Jotacja (Nr 7/07/4)

Przed samogłoską i konsekwentnie należy stosować jotację np. jinternet, jinterneta, jinwesticjô, Jignac. Zasada ta nie dotyczy spójnika i.

5. Historii czy historie? (Nr 7/07/5 ze zmianami z 2008 r. (p. Biuletyn RJK s. 20))

W rzeczownikach żeńskich pochodzenia obcego, pierwotnie zakończonych na –ijô || –ëjô, obecnie –, np. historiô, mòdernizacjô, w dopełniaczu, celowniku i miejscowniku liczby pojedyńczej funkcjonują dwie równoległe końcówki –i || –e, historii || historie, mòdernizacji || mòdernizacje.

6. Dzãkùjã (Nr 7/07/6)

W formach osobowych czasowników po spółgłoskach tylnojęzykowych k, g, h, ch zawsze występują końcówki –ùjã, –ùjesz, –ùje, –ùjemë, –ùjeta, –ùją, np. dzãkùjã, dzãkùjesz, dzãkùje, dzãkùjemë, dzãkùjeta, dzãkùją.

7. i czy ë? (Nr 7/07/7)

W dopełniaczu i miejscowniku liczby mnogiej wyrazów odmieniających się według modelu przymiotnikowego po spółgłoskach szumiących sz, ż, cz, piszemy i, natomist po pozostałych ë, np. pierszich, swiéżich, strasznëch. Wyjątki: jich, nich.