Kaszubskie taneczne gry i zabawy edukacyjne

Janina Kosiedowska

 Dôwno je ju wiedzec, że môłé dzecë nôlepi ùczą sã bawiącë. Dlôte w mòji robòce z dzecama w przedszkòlim – a téż i w szkòle – w nôùce kaszëbsczégò jãzëka i kaszëbsczé kùlturë jô staróm sã wëkòrzëstëwac téż taką fòrmã jak „spiéwanié z pòkazywanim”. Jem dbë, że tedë dzecë nôchùtczi ùczą sã nowëch słowów, słëchają z rozmieniém, ùczą sã wërażac emòcje, rozeznôwac ritm, tempò.

Taniec 1

Na ten przikłôd „kaszëbsczé krôsniã, chtërne razã ze mną òd samégò pòczątkù „ùczi” dzecë kaszëbiznë, dało zôczątk piesni „Spiéwômë z krôsniãtama” ( kaszëbsczé słowa do znóné z mòjëch dzecynnych lat piesniczczi „My jesteśmy krasnoludki”). Dzecë mògą tu pòkazac, że rozmieją tresc, a téż wërażac swòje emòcje.

Spiéwómë  z  krôsniãtama

1.Amë jesmë krôsniãtama.
La la la, la la la.
I mieszkómë pòd grzibkama.
Jo jo jo, jo jo jo!

2.Grzibczi roscą w wiôldżim lese.
La la la, la la la.
Tam, gdze echò głosë niese.
Oho ho, oho ho!

3.Ato echò pòdpòwiôdô…
A cëż, cëż? A cëż, cëż?
Zeza drzéwiãt wilk sã skrôdô!
Ój biéda, ój biéda!

4.Wilka më sã nie bòjimë,
Nié, nié, nié! Nié, nié, nié!
Wnet gò z lasu pògònimë,
Ój dididë, ój dididë!

5.  Chòc le jesma  krôsniãtama,
La la la, la la la.
To stolemné serca móma,
Ho ho ho,  ho ho ho!

6. Ażëjemë –  jak wiesc niese –
A gdze, gdze? A gdze, gdze?
W tim kaszëbsczim snôżim lese.
Në, në, në! Në, në, në!

Wg Stefana Ramułta:
„ój, biéda”  (okrzyk smutku)
„ój dididë”  (wykrzykuje się wesoło, jakby  w takt muzyki)

Taniec 2

A „Kòsy, kòsy pajczi” to zabawa przë leżnoscowé pieśniczce ò starce i starkù; dzecë naùczą sã słowów sparłãczonëch z tematã >starkòwie<

Kòsy, kòsy pajczi,
Jedzemë do starczi,
Starka dô nóm krëpczi,
A stark jesz co lepszé!

Taniec 3

W  znôné piesni „Za co Mackù” dzecë pòkazëją, że rozmieją tresc; są tu téż mùzyczné elemeńtë.

Za co Mackù…

1.  Za co , Mackù, kòzã bijesz?
Za ji złé ùczinczi.
Nie dała mie kropli mléka ani do kaszinczi.

Lej, lej, lej, bum, bum, bum,
Jedną kòzã jô le móm.
Nié móm ji co zeżrëc dac,
Mùszã jô jã w pòle gnac!            2x

2.  Za co, Mackù, krowa bijesz?
Za ji złé ùczinczi.
Nie dała mie kropli mléka ani do zôcérczi.

Lej, lej, lej, bum, bum, bum,
Jedną krowã jô le móm.
Nié móm ji co zeżréc dac,
Mùszã jô jã w pòle gnac!          2x

Taniec 4

Rimòwanka „Głowa, remiona…” pòmògô naùczëc dzecë rozeznôwac czãscë cała, a téż tempò.

Głowa, remiona, kòlana, piãtë,
kòlana, piãtë, kòlana, piãtë,
głowa, remiona, kòlana, piãtë,
òczë, uszë, szëja, nos,
òczë, ùszë, szëja, nos!

Szëja (a. głowa), remiona, kolana, piatë,
kòlana, piatë, kòlana, piatë.
Szëja (a. głowa), remiona, kolana, brzëch,
po kaszëbsku gôdóm dërch.

Taniec 5

Znóny tuńc „Kòwól” jô wëkòrzëstała, bë pòmòc dzecóm rozeznôwac  prawą/lewą rãkã/nogã, ùczëc, że jô-të twòrzimë pòspólnotã – më ; je tu téż ritm, rechòwanié…

1.I rôz, i dwa, i rôz, i dwa, i trzë  (powt.)
2.I prawô, i lewô, prawô, lewô, dwie  (powt.)
3.I jô, i të, razã jesmë më  (powt.)