Wniebòwzécé

Lidija Gačnik-Gombač / tłumaczyła ze słoweńskiego Hanna Makurat

Na smùgù leżała krowa. Chłopi w biôłëch przedpãpnikach narzënãlë jã nożama. Òd gwiôzd rozkòscérzôł sã mòdrawi wid i zarzëcôł òbleczënk nierealnotë.

Stojała pò drëdżi starnie spikù i wzérała na rãce ùczapóné krëwią; w jedny grëpie flaka i grużelczi błocëszcza. Grëbé pôlce grzebałë bënë i wëjãłë serce. Łeb zrëszôł sã, òtemkła mątné òczë i zaczãła rëkac. Téż pòzdze, czedë òdkrëło ji sã ruchno, czëc bëło grëbé fëflowaté głosë, dochôdającé z jaczégòs jinégò swiata.

Na smùgù leżi bialka z rozkraczonyma nogama. Podéńdze blëżi i rozpòznôwô w ni sebie.Narzënają brzëch i wëcygają stolemny dzecuszkò.

Na kòżdą starnã zwisywô sparłãczonô skòra, leźi w szlëkù i krëwie. Przerzënają zakrëwawiony zesziwk dôwająji dzecuszkò do piersë.Je tak wiôldżi, że z biédą òddichô pòd jëgòwôgą. Chcëwò cëcô ji piersë i corôz barżi stôwô sã nadãti. W brzëch wcësnãlë pincetã. Dzecuszkò sã rozriwô.

Z piersów leje sã mlékò. Rozkroczi nodżi i nacëskô. Midzë ùdama kleji sa czôpeczkòwatô òkrągłô masa. Wëcérają slësczé rãce w przedpãpniczi i zaczënają grac w bala. Czëc je sprosné słowa, chachòt, częj przez zmiłkã bal grzmòtnie w niã.

Wëdôwô ji sã, że leżi na lôtającym wërze. Nôprzódka pòmału, pòtémù corôz chùdzy nëkô przez noc, letkò, czejbë pòrëszała sã pò lëfce. “Ptôszi ùmiérają w lôtanim” – kamianyma lëtrama je zapisóné w jednym z pòprzédnëch ùstawòw.

Zbùdzëła sã w sniegù. Ji mańtelpòkrëti béł bielëną, rãce téż biôłé. Biôłé niebò, biôłé drzewa i na niebie zalodzoné słuńce. Nie czëła mrozu i w nym sztërkù jesz nick nie pamiãtała. Wkòł ni bezsztrądzëzna, niegwësnô greńca midzë niebã a zemią.

W dôlë pôlëłë sã lãpë, smãtôrzowé swiéce i gwiôzdë. Chłopi zapôlëlë ògnie. Zazdrzała sã w jich zarosłé gãbë, miãsaté lëpë i pòkùsné òczë.

Leto blós sztót. Pòzdze zôs ùbëtné wałowanié cała.

Lëpë ji zastëdłi w mòdlëtwie, òbjimnãła jã cëchô nabòżnosc. Na niebie pôlëłë sã jaskrzącé sã krãdżi. Sniég pòsëpôł sã wszãdze wkół, krãcôłsã do zemie i rozjigróny zôs nazôd przëchôdôł do nieba. Pôdała pòd snieżënama, dwigała sã na jegò skrzidłach.

Cëszënã przerwôł przezdrzewny szëmòt. Stolemné skrzidło zaszapòtało w lëfce i zrobiła sã na niebie ceniô. Głosë zapôdłë sã w szarotã, bëło le përznã czëc, bò cos zwrócałosãnazemiãi zatoczëło sã. Nôprzódka mëslała, że to ptôch.Czej pòdeszła blëżi, ùzdrzała môłégò trupka.

Nã rozłożonëch toptuchach leżało na zemie dzecuszkò. Napùchłô sënô skóra, szerok òtemkłé òczë. Całé bëło w bąblach. W wiôldżich płôtkach zlôżała skóra. Ùmëła gò sniegã i przeżegnała.

Czedë chcała je zakòpac, rozszerziło rãce i wërzeknãło „Nënka”. Wtrekało sã ji na rãce i òbjimnãłó jã. Cało narznãła stôl. Òdszmërgnãła je òd sebie i wcësnãła w sniég. Zacãła sã katarinka i metalowi głos mònotonno pòwtôrzôł: „Nënka, nënka, nënka”. Dzecné cało òdkùlało sã w noc.

Wczasniészi ùbëtk zalała zbrzëgòsc i pòczëcé niegwësnoscë. Mëszlała, że tuwò òdpòcznie, a terôzka widzy, że zatrzëmała sã blòs na jedno z wielnëch pòstojeniòw. „Nënka, nënka”. Pògłos òbkrãcywôł jã kòlącym drótã.

Móczenié, wëcé, rëczenie. Głosë témù są ju czësto krótczé. Sztërczi zesztiwnieniô i znôwù ùcék. Stopë sã zapadłë w mòdrzéń. Lepnô zemia, ùpôdczi, sapanié.Pôlący ból w plëcach. Zawrzeszczałaz nieznónëch głãbòczëznów iznôwù òbùmarła wrówny zachrapiałoscë. Ògłëszający głos maszinów.

Cëskô sã na niã karno klatowatëch rąk. Òdtłoczi pazrów i zãbów. Przejinacziwô sã wòdã i òdpłëwô w szlëkòwatą zemiã.

Stoji na wiôldżi binie. We widze reflektorów z biédą rozszlachòwùje rzmã wzéraczów. Psë, kòtë, krowë,dzecuszczi. Nerwòwòsc żdaniô. Òbzérają jã przez pòwiksziwné skła. Zwiérzowô mòklëzna rzmë.

Całô òblepionô. Zdzérô z sebie sztëczczi òbleczënkù. Ni mòże jich òddostac òd skórë. Nawkół ùpôdają òdczidczi miãsa. W wiôldżim zbónie haléwają ji wòdã. Òbmëwô krëwiã. Czedë sygô do krokù, wëmaklô pùstosc. Kładze sã na zemie i rozkracziwô nodżi. Do ni jidze na sztërzech dzecuszkò i próbùje w niã wlezc. Wërzëcô gò z binë. Cëszã przecënô jegò głodné wrzeszczenié.

Òbrzãpòli klatë czësto przë głowie. Przez sztót je pòkrëtô czôrnotą. Nożã przerzënô piersë, szmërgô swòje serce midzë wzéraczów. Zalã zaléwô mùzyka. Zatuńcuje przë rozsnionëch zwãkach. Dërch jesz tnie sebie. A wszëtkò òdsëwô sã w dôlã. Krãcy sã na biôłi zalodzony wiéchrzëznie. „Bãdze noc i pòpiół”. Z drëdżi starnë snieniów zdrzi, jak tapétëją ji skórã. Pò pòdłodze zatoczą sã òczë. Snop widu z reflektorów czerëje sã na płótno pò drëdżi starnie zalë.

Na westrzódkù biôłoscë nôprzódka pòkazywają sã wiôldżé òczë, pòtemù białka, chtërna ùkłôdô i rozkłôdô swòje cało. Zamiana je corôzka chùtszô. Na kùńcu mòżna wëapartnic leno widową liniã. Reflektorë gasną.

Na wiôldżi krowie jedze białka z dłudżima strzébrznyma klatama. Spiéwô ò nôgłãbszim mòrsczim dnie. Je baro bladô, ji wiôldżé cemné òczë są szerok òtemkłé. Czôrny mahtel wałuje na wietrze. Krowa zaczënô sã dwigac, ji nodżi przejinacziwają sã w płatwë. Wpłiwô w szarawą sërosc błónów.

Sniég padô wiôldżima snieżënama. (-)

Lidija Gačnik-Gombač. Vnebovzetje, [v:] Čas kratke zgodbe. Antologija slovenske kratke zgodbe, Ljubljana 1998, s. 203-206.