Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań to ważne wydarzenie ponieważ jest to jedyny sposób na ustalenie urzędowej liczby osób deklarujących swoją przynależność etniczną do wspólnoty kaszubskiej, czy też kociewskiej, borowiackiej, krajniackiej.
Jest to także jedyna okazja do określenia liczby osób deklarujących posługiwanie się językiem kaszubskim w kontaktach domowych, co jest niezwykle ważne w kontekście wsparcia dla kaszubszczyzny ze strony instytucji państwowych.
Każdy ma prawo w spisie powszechnym udzielać odpowiedzi zgodnie z własnymi odczuciami. Swobodnie można zadeklarować narodowość polską i jednocześnie swoją przynależność do wspólnoty etnicznej np. kaszubskiej, kociewskiej, borowiackiej, czy krajniackiej. Można odpowiedzieć także, że zazwyczaj w domu posługuje się językiem kaszubskim, lub kaszubskim i jednocześnie polskim.
W świetle prawa i ustawy o języku regionalnym pytanie o język dla Kaszubów jest szczególnie istotne.
Jako Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie chcielibyśmy aby spis został przeprowadzony rzetelnie i sprawnie. W związku z tym chcemy służyć wsparciem mieszkańcom Pomorza na każdym etapie prac spisowych.
Głównym narzędziem tegorocznego spisu jest samospis internetowy, którego można dokonać na stronie spis.gov.pl.
Zatem namawiamy do deklaracji:
Pytanie nr 10
Jaka jest Pana(i) narodowość?
Odpowiedź: polska
Pytanie nr 11
Czy odczuwa Pan(i) przynależność także do innego narodu lub wspólnoty etnicznej?
Odpowiedź: tak, kaszubskiej/kociewskiej/borowiackiej/krajniackiej.
Pytanie nr 12
Jakim językiem(ami) zazwyczaj posługuje się Pan(i) w domu?
Odpowiedź: kaszubskim lub polskim i kaszubskim
Podaj, że przynależysz do etnicznej wspólnoty!
Podaj, że mówisz po kaszubsku!
Przyszłość Kaszub i Pomorza zależy od Ciebie!
Wyciąg z Instrukcji Metodologicznej GUS do Narodowego Spiszu powszechnego 2021 w części dotyczącej przynależności etnicznej i języka używanego w domu:
W badaniu spisowym zadawane są dwa pytania dotyczące narodowości (przynależności narodowo-etnicznej).
Jaka jest Pana(i) narodowość?
Czy odczuwa Pan(i) przynależność także do innego narodu lub wspólnoty etnicznej?
W odniesieniu do obu pytań obowiązuje takie samo rozumienie narodowości, które zawiera się
w następującej definicji:
Narodowość – przynależność narodowa lub etniczna – jest deklaratywną, opartą na subiektywnym odczuciu, indywidualną cechą każdego człowieka, wyrażającą jego emocjonalny, kulturowy lub wynikający z pochodzenia rodziców, związek z określonym narodem lub wspólnotą etniczną.
Narodowości (odczuwanej przynależności narodowo-etnicznej) nie należy mylić z przynależnością państwową – czyli obywatelstwem.
O ile to możliwe, odpowiedzi na pytania o narodowość powinna udzielić osobiście każda pełnoletnia osoba. Narodowość dzieci określa matka lub inna osoba dorosła.
Udzielanie odpowiedzi na dwa pytania dotyczące narodowości umożliwia niektórym osobom wyrażenie dwóch różnych identyfikacji narodowo-etnicznych, przy czym w każdym pytaniu można zadeklarować tylko jedną narodowość. Jeśli zatem osoba spisywana uważa, iż np. z powodu różnej narodowości swoich rodziców identyfikuje się z dwiema społecznościami narodowymi i chce zadeklarować podwójną przynależność narodowo-etniczną, to odpowiadając na pierwsze pytanie może wskazać tylko jedną narodowość (np. silniej odczuwaną lub ważniejszą dla niego), natomiast drugą narodowość może określić odpowiadając na następne (drugie) pytanie o narodowość.
Odpowiedzi na pierwsze pytanie narodowościowe dokonuje się poprzez zaznaczenie pola wyboru przy jednym z 14 określeń narodowości lub zaznaczenie kategorii „inna” oraz wskazanie odpowiedniej pozycji na rozwijanej liście nazw narodowości. Jeśli podane przez osobę spisywaną określenie narodowości nie występuje również na rozwijanej liście, należy wskazać ostatnią pozycję listy („inna – wpisać jaka”) oraz zapisać w polu edycji podane przez osobę spisywaną określenie narodowości.
Niezależnie od rodzaju odpowiedzi na pierwsze pytanie o narodowość, każdej spisywanej osobie należy zadać drugie pytanie narodowościowe – o ewentualną identyfikację z jakimś innym (drugim) narodem lub wspólnotą etniczną. Odpowiedzi na to pytanie – dokonuje się poprzez zaznaczenie pola wyboru przy jednej z dwóch odpowiedzi:
a) tak (proszę podać);
b) nie, nie odczuwam.
W przypadku wyboru odpowiedzi a) „tak” należy wskazać odpowiednią pozycję na rozwijanej liście określeń narodowości. Jeśli podane przez osobę spisywaną określenie narodowości nie występuje na rozwijanej liście, należy wskazać ostatnią pozycję listy („inna – wpisać jaka”) oraz zapisać w polu edycji podane przez osobę spisywaną określenie narodowości. W ramach odpowiedzi na drugie pytanie o narodowość nie należy wskazywać tej samej narodowości, którą zadeklarowano w pytaniu poprzednim.
Dla osób, które nie odczuwają drugiej przynależność narodowościowej (mają jednorodną identyfikację narodowo-etniczną) należy zaznaczyć odpowiedź b) „nie, nie odczuwam”.
Jakim językiem(ami) zazwyczaj posługuje się Pan(i) w domu?
Pytanie dotyczy języka używanego na co dzień w domu i odnosi się do języka mówionego lub migowego, który używany jest w kontaktach rodzinnych. W przypadku niemowląt, pytanie dotyczy tego języka, w którym zwracają się do dziecka jego rodzice lub opiekunowie. W przypadku osób samotnych pytanie dotyczy języka kontaktów (rozmów lub korespondencji) z członkami rodziny mieszkającymi w innych miejscach niż osoba spisywana. Jeżeli osoba spisywana nie ma aktualnie żadnej rodziny lub domu, pytanie odnosi się do kontaktów językowych w czasach, gdy taką rodzinę i dom miała lub do kontaktów z osobami uznawanymi za najbliższe.
Pytanie o język używany w rodzinnych kontaktach domowych nie odnosi się i w żadnym przypadku nie powinno być mylone ze znajomością języków obcych. Pytanie o język domowy jest niezależne od pytania o narodowość. Nie ma znaczenia poziom znajomości tego języka, który zadeklaruje osoba spisywana.
Odpowiedzi na to pytanie dokonuje się poprzez zaznaczenie pola wyboru przy jednej z trzech następujących propozycji odpowiedzi:
a) wyłącznie polskim;
b) polskim i innym(i) niż polski (podać jakim/i);
c) wyłącznie innymi(i) niż polski (podać jakim/i).
W przypadku wyboru odpowiedzi b) „polskim i innym(i) niż polski” lub c) „wyłącznie innymi(i) niż polski” należy wskazać odpowiednią pozycję na rozwijanej liście określeń języków niepolskich. Jeśli podane przez osobę spisywaną określenie języka nie występuje na rozwijanej liście, należy wskazać ostatnią pozycję listy („inny – wpisać jaki”) oraz zapisać w polu edycji podane przez osobę spisywaną określenie języka.
W przypadku odpowiedzi b) „polskim i innym(i) niż polski” lub c) „wyłącznie innymi(i) niż polski” – osoby spisywane mogą zadeklarować używanie dwóch różnych języków niepolskich – co oznacza, że można dokonać wskazań języka na dwóch rozwijanych listach określeń języków.
Udział w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021 można wziąć poprzez:
tzw. samospis internetowy za pomocą aplikacji uruchomionej na oficjalnej stronie GUS 1 kwietnia 2021 roku (składając samodzielnie odpowiedzi na zadane pytania) – metoda podstawowa
rozmowę telefoniczną z rachmistrzem, który sam do nas zadzwoni
osobiste spotkanie z rachmistrzem, który odwiedzi nas w naszym miejscu zamieszkania (możemy zmienić taką formułę na rozmowę telefoniczną)
Przewiduje się, że część respondentów może chcieć zadeklarować jako język używany w domu polski język migowy, stąd w słowniku języków przewidziano pozycję „polski język migowy”.
źródło: https://www.kaszubi.pl/messages/view/narodowy-spis-powszechny-ludnosci-i-mieszkan-2021